de eerste week in Sri Lanka
Dia's D2420 t/m D2511 in dia\images\1996\19960324-30.
D2420: Van 24 maart t/m 20 april hebben we Rianne bezocht in Sri Lanka. Zij wilde na haar kandidaatsexamen bedrijfskunde in Groningen een jaartje er tussen uit om ontwikkelingswerk te gaan doen in Sri Lanka. Wij waren er aanvankelijk niet zo enthousiast over omdat we dachten dat eerst je studie afmaken beter zou zijn. Maar Rianne heeft doorgezet en zelf sponsors gezocht om via de organisatie "Horizon Holland" te gaan werken in een tehuis voor geestelijk en lichamelijk gehandicapte kinderen in Ambanpitya. Zij had tot taak de coordinatie en organisatie rond de bouw van een tweede home genaamd Olanda Watta. Samen met Gertrude de Gier hadden ze een huis gehuurd (waar al eerder vrijwilligers van Horizon Holland hadden gezeten) in Paragammana bij Kegalla tussen Colombo en Kandy. Op deze eerste dia na aankomst op Sri Lanka zien we de ingang van dit huis en de garage waar de motoren van de meisjes in stonden. Rianne had ons met een busje met driver Some (?) afgehaald van het vliegveld bij Negombo een kilometer of 30 boven Colombo. Het was een flink eind rijden naar hun huis (een aantal uren) en ik moest ondertussen wel eens een plasje plegen. Als man doe je dat gewoon even tegen een boom langs de weg, maar dat was hier wel moeilijk omdat er langs (en op) de weg overal mensen waren. Er was zogezegd geen boom meer vrij! Dus dan maar gestopt bij een restaurantje (nou ja...) met een ontzettend vieze en stinkende sta-wc achter in de tuin. (Wij waren op dat moment, onze eerste dag in een tropisch land, er zouden er nog vele volgen, nog niets gewend.)Volgens mij is elke boom beter en hygienischer! Zoals gezegd was het overal op en langs de weg druk: de mensen leven daar juist aan zo'n weg, die in feite zo een belangrijk communicatiemiddel is. Er reden ook verrassend veel auto's. Niet omdat er zoveel auto's zijn in Sri Lanka, maar omdat er zo weinig (berijdbare) wegen zijn! En dan is het plegen van een plasje tegen een boom wel erg openbaar, en ik denk ook aanstootgevend. D2421: Vanaf de voordeur zag je tussen de bananenbomen de "private" watertoren. Dit water werd 's nachts van bij het huis van de landlady via een electrische pomp naar boven gepompt. Het systeem liet het echter regelmatig afweten. De kwaliteit van het water was bovendien erg matig en het was zeker geen drinkwater. D2422: De tuin en de omringende cocosplantage was prachtig. Deze en andere prachtige bloemen groeiden zomaar in het wild vlak bij hun voordeur. Voor ons was het voor het eerst dat we zo'n tropische bloemenpracht in het echt zagen. D2423: Kattestaarten in de heg rondom het huis. D2425: Ook bananenbomen stonden daar in de tuin. Zo'n groot blad ervan kan mooi dienen als zonneschermpje. D2427: Afgezaagde stammetjes worden vaak gebruikt als afscheiding: een aantal van die dingen met (prikkel-)draad ertussen en klaar is kees. In een tropisch land als Sri Lanka beginnen die paaltjes vaak weer spontaan uit te lopen, zodat er hier weer een bananenboom bijkomt. D2428: De eerste avond en nacht in Sri Lanka hebben we nog een heel andere fantastische belevenis gehad, waar we geen foto's van hebben. Een vriend van Rianne en Gertrude, een soort maatschappelijk werker die qua niveau en "gestudeerdheid" boven de rest uitstak (ik ben zijn naam vergeten) had de meisjes en ons uitgenodigd om in een afgelegen dorpje een regenfeest mee te maken. En ook al waren we moe van de vliegreis, we gingen tegen de avond in de tjoek-tjoek op stap. Het laatste stuk moesten we lopen want het dorp was alleen te voet bereikbaar. Daar werden we als de hoogste gasten, en misschien wel de eerste blanken, ontvangen en onder andere rondgeleid in de tempel en kregen we stukjes fruit e.d. te eten. Daarna begon de ceremonie die bedoeld was om de goden te bidden om regen, want het was al 3 maanden droog geweest. Allerlei dansen die fascinerend waren om te zien. Bij het licht van een paar TL buizen en het geluid van monotoon gezang via een microfoon en een paar luidsprekers (letterlijk de enige tekenen van de moderne beschaving die we daar gezien hebben) hebben we daar gekeken tot een uur of 4 in de morgen naar die oude gebruiken in deze nog in een ver verleden levende gemeenschap. Eerst staande en hangende maar later mochten Gonny en ik op een houten bankje zitten, op de eerste rij! Het was fantastisch en de dansers raakten steeds meer in trance. Achteraf denk ik dat er wel wat geestverruimende middeltjes aan te pas zijn gekomen. Paddo's of hasj of wiet: de dansers durfden steeds meer. Er was een soort toren gebouwd van wel 15 meter hoog en die stellage werd aan het einde (om een uur of zes, wij waren al weg) omver getrokken met de dansers er boven op. Die sprongen er dus tijdens het omvallen vanaf. Dit hebben we achteraf gehoord van die vriend. Wij zijn in het stikkedonker met die tjoek-tjoek teruggereden. Het karretje moest af en toe uitwijken voor midden op straat liggende (dronken?) mensen. Het was zo donker dat wij ze zelf niet gezien hebben. Keikapot zijn we na deze heftige belevenis in ons bed gekropen. Maar ik had dit voor geen goud willen missen. D2431: Hier een hele tros nog kleine banaantjes.
D2432: Dit is de bovenverdieping van het "Home for Crippled Children" in Ambanpitiya, waar Rianne dus bijna een jaar gewerkt heeft. Links en achteraan de deuren naar de slaapzalen voor zes tot acht kinderen, of beter personen want het waren lang niet allemaal nog kinderen. De meesten waren zowel geestelijk als lichamelijk gehandicapt. Vanwege hun handicap vaak al vroeg verstoten door hun ouders en door opvang in dit tehuis bewaard voor een vroege dood. Deze slaapzalen waren donker en vies, en het stonk er vreselijk. Er waren geen verpleegsters en doktoren, voor zover ik weet, en ze moesten eigenlijk kompleet voor zichzelf zorgen. Ouders en familie zorgden wel elke dag (als het goed ging) voor eten. Die kwamen dan koken in de keuken beneden. Maar dat was geen beste kwaliteit. D2433: Het koken werd georganiseerd door de directeur van het tehuis, Budadasi heette de man. Hij zorgde dat er elke dag mensen kwamen met eten om te koken, wat overigens niet altijd even vlekkeloos verliep. Die Budadasi regelde ook de financiën, c.q. het werven van sponsoren. Horizon Holland was in die zin dus een van de grote sponsoren. Er was wat gedonder met hem, maar ik kan me niet herinneren wat dat was, iets met corruptie. In ieder geval was het in het tehuis armoe troef. D2434: We zijn wel eens thuis geweest bij die man, met een paar volwassen dochters die ook iets voor het tehuis deden. Wij waren op het eten genodigd, maar als ik mij goed herinner hebben wij alleen gegeten: de rest van de familie zat gewoon tv te kijken naar iets als Peyton Place, een soap die al 10 jaar daarvoor in Nederland te zien was. Overigens bestaat televisie in Sri Lanka pas sinds 1982. D2435: Gonny en Rianne met tussen hen in Nandawatti. De naam van het jochie weet ik niet meer. D2437: Hier zijn we in het klaslokaal boven de winkel, de werkplaats en de kleine ruimte voor de vrijwilligers (Rianne en Gertrude op dit moment) in de "werkvleugel" die tegenover de "woonvleugel" lag. D2438: Deze dia is genomen vanaf het balkon van de "werkvleugel": boven dus de slaapruimtes, helemaal achteraan links beneden het vertrekje van Indrani, al wat ouder, zittend in een rolstoel en alleen lichamelijk gehandicapt. Rianne kreeg van haar les in Singalees en Indrani dan van Rianne in engels. Links voor de schuur staan de motor van Gertrude en het rode racemonster van Rianne (waar ze nog apart rij-examen voor moest doen in Sri Lanka). D2439: De werkvleugel met helemaal links de werkplaats waar genaaid werd en speelgoed en snuisterijen werden gemaakt, daarnaast de winkel en rechts de vrijwilligers ruimte. De loopbrug verbond de twee vleugels met elkaar. Links beneden de oprit voor de rolstoelers naar de bovenverdieping van woon- en werkvleugel. Een lift was er uiteraard niet. Daarnaast het weggetje dat de ingang vormde voor het Home. D2440: Kokosnoten in de palm achter de bananenboom. D2442: Het Boeddhabeeld in het eigen tempeltje van het Home, met daarvoor een aantal dingetjes ter ere van: bloemen, hele kleine (electrische) waakvlammetjes achter het glas en verder portretten van Boeddha, kranteknipsels, een soort kelk en een kleine jerrycan(!). D2443: Het meisje rechts is Siriya, met een poes in de armen. Siriya was een probleem op zich doordat ze nog al eens zwanger raakte. D2444: Een van de ruimtes op de bovenverdieping van de werkvleugel was die voor fysiotherapie. Een van de bewoners, Naäleke, zelf gehandicapt, heeft zich daar opgeworpen als fysiotherapeut en bestraalt hier een huisgenootje met een infrarood lamp. Ik heb mijn twijfels of het allemaal even medisch verantwoord is. Het buigen van haar benen deed dit meisje in ieder geval veel pijn. D2445: Meestal heerste er (uiterlijk) een redelijk opgewekte stemming en er werd ook muziek gemaakt en gezongen. Hier Naäleke op de bongotrom en zittend daarnaast Ari met z'n kale kop. Hij was de sterke man in het home. Gonny heeft dat meisje op de arm die op de vorige foto bij Naäleke onder behandeling was. Andere namen die ik me herinner zijn Deepika, Nichante en Capille, maar ik weet niet meer wie wie is.
D2446: Terug in Paragammana waar ik een wandeling over "ons landgoed" heb gemaakt. Hier zie je jackfruit direct aan de stam van de boom hangen. Kolossale vruchten waren dat. Eetbaar maar ik vond ze niet lekker. D2447: Dezelfde boom met nu enkele nogal magere koeien ernaast en erachter. D2449: Prachtige hibiscus en andere bloemen. D2451: Een prachtig tropisch landgoed met vele palmen vol met cocosnoten eraan. Die moest je niet op je hoofd krijgen! D2452: Het hooggelegen huis waar Rianne en Gertrude in woonden. Alles gelijkvloers. Wij hadden een kamer vlak naast de voordeur, op de dia helemaal rechts met die 3 smalle ramen. Wij hadden daar licht (dat het meestal wel deed) met een gammele schakelaar naast de deur en een houten bed met twee of drie dwarsplanken erin en daar een soort stromatras op, nogal hard, maar het ging. Op zekere nacht zijn Gonny en ik samen door dat bed gezakt. We schrokken ons kapot en het licht deed het niet. Omdat wij wat zwaarder zijn dan de gemiddelde Sri Lankaan zijn die dwarsplanken doorgebogen en van de rand afgevallen. Ik heb in het midden van de nacht en in het stikkedonker de boel weer gerepareerd. Ik weet niet meer of we toen nog veel geslapen hebben. Een ander verhaal is dat van de poolcat. Dat is een soort kat die leeft net onder de dakpannen maar op het houten dakbeschot. Dat je het beest af en toe hoort is niet zo erg, maar wel dat het soms 's nachts je bed volpiest, van bovenaf. Rianne sliep eigenlijk meestal niet in haar bed maar een ander omdat die poolcat het juist op die plek voorzien had. Grote natte plekken de volgende morgen en het stonk vreselijk. Voor zover ik me herinner is het in onze tijd niet gelukt dat beest te verdrijven. D2453: Deel van de droge rijstvelden op het landgoed. Het was een prachtig stuk natuur. D2454: Met een paar koeien en ook nog een sloot met water, zo te zien. D2455: De rubberboom. Goed te zien is het bakje (halve cocosnoot), hangend onder de schuine inkeping in de bast, dat om de zoveel tijd wordt geleegd en iets verhangen. D2456: Dit is het graf van een nog geen 14 dagen tevoren overleden medewerker van de landlady (1996-03-17 staat er op het bord), midden in het rubberbos. Wit en vrolijk geeft precies de sfeer weer zoals die daar was. D2457: De oprijlaan, maar dat mag wel tussen aanhalingstekens, met een paraplu tegen de zon! Het huis van de landlady ligt op pakweg 5 minuten lopen aan het begin van deze oprijlaan. Deze landlady was een weduwe van 75 of 80 jaar, die hier alleen woonde. Haar man was vroeger administrateur in het belangrijkste hotel van Kandy geweest, het Queen's Hotel, recht tegenover de tempel van de tand. Wij zijn bij haar een keer op de thee geweest maar daar zijn uiteraard geen dia's van. Een leuk verhaal is dat een van haar zonen van dik in de veertig bij de politie werkte. Hij was nog steeds vrijgezel en zijn collega's bij de politie vonden dat daar maar eens een einde aan moest komen. Dus werd er op een zaterdagmiddag een party georganiseerd waar door die collega's een groot aantal huwbare vrouwen en meisjes op zicht werden aangeboden aan de man in kwestie. Die daar inderdaad zijn huidige vrouw uit heeft gekozen. Het probleem was niet met wie hij zou huwen maar wel wanneer! De huwelijksdatum is in de Sri Lankaanse cultuur zeer belangrijk en heeft te maken met de stand van de sterren, de zon en de maan.
D2458: Hier zijn we weer terug in het home waar een aantal kinderen les krijgen, dus naar school gaan. Links is weer Nandawatti en het jongetje rechts draagt een (voetbal-)shirt van Oranje, wat hij dus gekregen heeft van een van de voorgangers-vrijwilliger van Rianne. D2460: Voor een aantal kinderen was het erbij zijn belangrijker dan dat ze wat leerden, omdat hun geestelijk niveau te laag was. D2461: Achteraan zit een van de bewoonsters op de grond aan de tafel, waarschijnlijk omdat ze door haar handicap gewoon niet op een stoel kan zitten. Triest. Maar indrukwekkend om mee te maken en je dochter zo bezig te zien in een land en cultuur zo anders als Nederland. D2462: Gonny met Siriya.
D2463: Klaar om naar Olanda Watta te gaan, ik met helm op achterop de motor bij Rianne. Gonny gaat met Indrani in een tjoek-tjoek daar naartoe. Het is een eindje weg, ik schat een half uurtje rijden. Het gebouw is klaar (of beter de twee gebouwen), maar de afwerking en inrichting moet nog gebeuren. En in principe was het Rianne's taak om dat te (doen) realiseren en af te sluiten met de verhuizing daar naar toe van een deel van de bewoners in Ambanpitiya. D2464: Hier zien we door de bladeren van de boom het nieuwe dak van Olanda Watta. De tocht hier naar toe had voor Gonny wel wat voeten in de aarde. Letterlijk. Het laatste stuk van de weg was nog ruw en niet geasfalteerd en bovendien erg op en af. De laatste berg op was teveel voor de gammele tjoek-tjoek met Gonny en Indrani. Dus Gonny heeft de tjoek-tjoek lopend de berg op moeten duwen! Dat asfalteren gebeurt hier niet zo makkelijk en efficient als in Nederland. Hier wordt langs de weg een vuurtje gestookt waarboven met een steelpannetje een beetje teer wordt verwarmd. Met dat hete pannetje loopt men dan naar de plek waar dat beetje teer terecht moet komen en kiepert het pannetje om. Verschrikkelijk om dat te zien gebeuren. D2465: Achteraan staat de tjoek-tjoek en de motor van Rianne. Het gebouw ziet er goed en professioneel uit. D2466: De mannen links zijn met de water toe- en afvoer bezig. Voor deze gebouwen is gewoon een plek midden in de wildernis vrij gemaakt. D2468: Gezicht vanuit Olanda Watta op een prachtige natuur. D2469: Dit magnifieke plekje kwam ik tegen op een wandelingetje vanuit Rianne's huis in Paragammana: wat kan de natuur in dit tropische land toch mooi zijn.
D2470: In de buurt van Kegalla is er vanaf de A1 (van Colombo naar Kandy) een zijweg naar Pinawella. Hier ligt, aan de oevers van de Maha Oya, een door de regering gesubsidieerd olifantenweeshuis, het Elephant Orphanage. Doorgaans brengt men er zo'n 15 olifanten groot, die verlaten of gewond in het oerwoud zijn aangetroffen, sommige nog geen jaar oud. Ze worden getemd, getraind en tenslotte verkocht aan bedrijven of tempels. Een bezoek is het leukst tijdens het voederen of baden van de dieren. Wij hebben beide meegemaakt. D2474: Eerst het voederen met 3 * 8 grote flessen melk per dag. (En veel toeristen: dit was voor het eerst dat we weer blanke toeristen zagen!) D2480: Een bozige volwassen mannetjes olifant staat aan de ketting onder een afdak met links zijn drollen. D2482: En daarna het baden in de dichtbij gelegen rivier, een fantastisch gezicht. D2484: Ze hebben er duidelijk plezier in. Ziehier de lachende olifant. D2487: Ze spuiten elkaar, en soms de oppassers nat. D2489: Een grote groep kinderen, kennelijk op schoolreisje, kijkt, net als wij, gespannen toe hoe vrolijk de grote dieren zich gedragen. D2490: Er lopen ook een aantal aanstaande monniken rond in oranje pij.
D2491: Terug in Paragammana met z'n mooie bloemen. D2494: En bij het home in Ambanpitiya met Rianne bij een putje aan de afwas. D2495: Een waterlelie in een putje bij het home. D2497: Klaar om te gaan wandelen met een hele groep naar een paar huisjes in het land achter het home. Gertrude met een grote pleister op haar been en Rianne dollend met Nandawatti. D2499: We worden uitgezwaaid door de achterblijvers. D2500: In dit huisje werden we door onbekende mensen uitgenodigd om een kopje thee te drinken. Wat we ook gedaan hebben. Daarna met z'n allen op de foto, Gonny met Ari. Helaas heb ik van binnen geen dia: wij zaten daar op een bank (in plastic) achter een tafeltje voor de TV. Maar tussen de tafel en de TV stond een levensgrote brommer, kennelijk van de heer des huizes (die zich overigens niet liet zien: dit soort zaken is kennelijk een vrouwen aangelegenheid.) D2501: Een groepsfoto van onderweg waar alle wandelaars opstaan. D2502: Dit is de ideale offerbloem, die gewoon meegenomen wordt naar de tempel waarnaar we op weg zijn. D2504: Klimmend naar boven waar de tempel ligt. D2505: En terug naar beneden nadat we de tempel hebben bezocht (en ook binnen zijn geweest en alles hebben mogen bekijken. Het was overigens een armoedig geheel, niet meer dan een lokaal heiligdommetje en niet te vergelijken met de grote tempels die we later nog te zien zullen krijgen.) D2508: Die jongetjes probeerden die afgerukte planten gewoon te verkopen. D2510: Enkele bokjes op een bergveldje met hun baasje op de volgende dia. Dit was onze eerste week op Sri Lanka van 24 tot 30 maart 1996. En wat hebben we een boel beleefd in zo korte tijd. Geweldig.